Trọng tài Pierluigi Collina: Người nâng tầm tiếng còi lên tầm nghệ thuật

Phút 62 trận chung kết World Cup 2022 giữa Brazil và Đức. Trái ngược với bầu không khí sục sôi trên 4 bề khán đài sân International Stadium ở Yokohama, Nhật Bản, thì dưới sân đang có một tuyển thủ Brazil tấu hài. Đó là Edmilson.

Sau khi phát hiện chiếc áo của tiền vệ phòng ngự Brazil bị rách, trọng tài chính Pierluigi Collina yêu cầu Edmilson phải đổi áo. Đội ngũ hậu cần của Brazil nhanh chóng đem áo vào cho cầu thủ này. Khổ nỗi, chiếc áo của tuyển Brazil quá vướng víu, phức tạp đến nỗi người chơi khoảng 500 trận trong sự nghiệp như Edmilson cũng chẳng biết mặc thế nào.

Theo luật của FIFA, trong tình huống đó trọng tài Collina sẽ phải yêu cầu Edmilson rời sân, mặc áo cho chuẩn chỉ rồi đợi đến khi hết 1 tình huống bóng mới được vào sân trở lại. Điều đó có nghĩa, Brazil sẽ chỉ còn 10 người trên sân. Nên nhớ, ở thời điểm đó tỷ số vẫn đang là 0-0, Brazil và Đức chẳng ai hoàn toàn chiếm thế chủ động, cũng không bên nào dám dốc toàn lực tấn công. Nhưng nếu Edmilson rời sân, Brazil với 10 người trên sân có thể sẽ ôm hận.

Nhưng trọng tài Pierluigi Collina đã có một quyết định đi ngược lại với luật lệ của FIFA. Ông cho phép Edmilson tiếp tục đứng trên sân thay áo, nhờ cả sự trợ giúp của các cầu thủ Brazil khác cũng như đội ngũ hậu cần của đội bóng này. Ông vua áo đen đầu trọc người Italia nhoẻn miệng cười khi chứng kiến Edmilson thay áo, sau đó ra dấu ngón tay cái lộ dấu hiệu rằng mọi thứ đã ok. Sau đó, trọng tài Collina cho trận đấu tiếp tục.

Đây là quyết định có thể phá hủy cả sự nghiệp của trọng tài Collina. Bởi lẽ, một trọng tài cấp FIFA, hiểu rõ luật hơn cả hàm lượng không khí ông hít thở mỗi giây như Collina lại có quyết định đi ngược lại với luật lệ FIFA. Sau này, trọng tài Collina trần tình về tình huống đó: “Tôi đang đứng ở giữa sân và thấy một cầu thủ Brazil bị rách áo, vì thế tôi đã yêu cầu anh ta đổi trang phục. Anh ta nhận một chiếc áo mới từ ban huấn luyện, loay hoay xỏ vào một lần, hai lần nhưng vô ích”.

Vị vua áo đen người Italia hiểu rõ những gì mình đang làm. Trọng tài Collina sẵn sàng đánh đổi tiếng tăm cả 1 đời gây dựng trong hàng trăm trận đấu chỉ để đổi lấy sự công bằng cho tất cả. Ông hiểu rằng nếu bắt Edmilson rời sân, rồi chờ vài phút mới được trở lại chỉ để mặc một chiếc áo, còn Brazil 10 đấu 11 với Đức là điều không công bằng, nhất là nó lại đang diễn ra ở một trận cầu đỉnh cao chói lọi như chung kết World Cup 2002. Do vậy, ông sẵn sàng đi ngược lại luật lệ FIFA, sau này còn chịu sự chỉ trích không ít từ báo chí Đức, không ít người hâm mộ Đức đòi đưa trọng tài Collina lên đoạn đầu đài.

Trọng tài Collina nhấn mạnh: “Yêu cầu Edmilson rời sân để đổi áo không khác trừng phạt đội bóng của anh ta. Trừng phạt một đội bóng trong trận chung kết World Cup vì việc đổi áo có nghĩa là tôi đã thất bại trong nhiệm vụ của mình, khi nó đi ngược lại các nguyên tắc fair-play của môn thể thao này”.

Chỉ 5 phút sau màn thay áo lịch sử đó, bước ngoặt của trận chung kết Brazil - Đức đã đến. Phút 67, sau khi cầu thủ Đức mất bóng ngay trước vòng cấm đội nhà, Rivaldo tung ra cú đá quyết đoán từ bên ngoài vòng cấm. Thủ môn Oliver Kahn đã chơi hay cả giải, nhưng thật đáng tiếc lại có pha bắt bóng bị ói ra. Nhanh như chiếc phi cơ F16, Ronaldo De Lima liền lao đến với và tung ra cú đá bồi. Nhờ vậy, Brazil vượt lên dẫn 1-0.

Nhưng người Đức còn oán giận trọng tài Pierluigi Collina hơn nữa ở tình huống này. Đó là bởi ông Collina vô tình đứng chặn đường lên bóng của số 8 tuyển Đức, đó là Dietmar Hamann. Cũng vì thế, Ronaldo đã tranh được bóng trước khi bóng đến chân Rivaldo. Người Đức cũng tin rằng trong tình huống tranh chấp đó, Rô béo đã phạm lỗi với Hamann nhưng trọng tài Collina lại cho trận đấu tiếp tục.

Sau trận chung kết World Cup 2002, tiếng tăm của trọng tài Pierluigi Collina lên cao. Ông được ngợi ca nhờ quyết định nhân văn là để cho Edmilson tiếp tục trận đấu, thay vì phải ra ngoài đường biên dọc để thay áo.

Với phần đông người hâm mộ, một trọng tài giỏi không phải lúc nào cũng cứng nhắc với các nguyên tắc và luật thi đấu, trọng tài đó còn phải biết điều chỉnh và áp dụng cho phù hợp vào mọi tình huống xảy ra trên sân, để đảm bảo trận đấu diễn ra công bằng và với tinh thần thể thao cao thượng nhất. Collina xuất sắc và đi vào lịch sử bóng đá thế giới cũng vì điều đó.

Người ta tin rằng nếu không có quyết định fair-play và rất "đời" của Collina năm xưa cho Edminson, Brazil có thể đã không ghi được bàn thắng mở tỷ số. Và cục diện của trận chung kết năm đó có lẽ đã khác.

Trận chung kết World Cup 2002 được coi như cột mốc đỉnh cao nhất trong sự nghiệp cầm còi của Collina. Tuy nhiên, ngay cả trong thời khắc quan trọng nhất của sự nghiệp, Collina vẫn tuân thủ nguyên tắc của bản thân mình, bất chấp điều đó có thể khiến ông bị trừng phạt.

Giờ thì chúng ta hãy quay ngược lại ngày 30 tháng 6 năm 2002 để cùng nhìn về những khoảnh khắc đỉnh cao của trận chung kết World Cup 2002 trên đất Nhật Bản. Đó là cuộc thư hùng chói lọi giữa đội tuyển Đức của HLV Rudi Voller và ĐT Brazil của Luiz Felipe Scolari.

Trong hành trình đi đến trận đấu danh giá đó, người Đức với lối chơi xù xì đã cuốn phăng mọi vật cản. Sau khi giành ngôi nhất bảng E, Cỗ xe tăng lần lượt vượt qua Paraguay ở vòng 16 đội, Mỹ ở vòng tứ kết và Hàn Quốc tại bán kết với cùng tỷ số 1-0. Các học trò của HLV Voller không cần phải chơi lối chơi đẹp mắt. Thay vào đó, họ lầm lì nhưng đáng sợ, cho đến trước trận chung kết chỉ lọt lưới đúng 1 lần sau 6 trận.

Về phần mình, Brazil chơi thứ bóng đá hoa mỹ nhờ vào các vũ công Samba trứ danh trong đội hình. Bộ đôi Ronaldo De Lima và Rivaldo liên tục nổ súng trong các thời khắc quan trọng. Đã thế, họ lại có Ronaldinho chơi hoa mỹ đến say mê lòng người. Một trong những khoảnh khắc kinh điển của bóng đá thế giới, đó là cú đá phạt kiểu lá vàng rơi của Rô vẩu vào lưới tuyển Anh ở tứ kết, mở ra màn ngược dòng 2-1 đỉnh cao.

Tiếc rằng khi bước vào trận chung kết, tuyển Đức lại chịu tổn thất quá lớn. Ở bán kết, nhạc trưởng Michael Ballack nhận thẻ vàng và bị treo giò ở chung kết. Tuyển Đức mất đi một nửa sức mạnh bởi Ballack khi đó là ngôi sao lớn nhất của Die Mannschaft. Bởi thế, không ngạc nhiên khi Brazil là đội nhỉnh hơn trong phần lớn thời gian của trận đấu. Tuy vậy, cũng phải đến phút 67 bước ngoặt mới được tạo ra bởi cái tên rất đỗi quen thuộc tại giải đấu Nhật Bản và Hàn Quốc năm đó, Ronaldo De Lima.

Đến phút 79, Rô béo đặt một cú lòng sắc như dao cạo, ngọt hơn mía. Thủ môn huyền thoại Oliver Kahn bị đánh bại lần 2, chấm dứt mọi hy vọng vào một cuộc lật đổ của người Đức. Giới mộ điệu hoan hỉ về chiến công của Brazil, sau một hành trình mang tính sử thi, nơi giá trị vị nghệ thuật, vị nhân sinh của bóng đá được phô diễn. Và trọng tài Collina là một phần của chiến tích lịch sử ấy, ông cũng góp một phần vào giá trị nhân bản mà kỳ World Cup 2002 đem lại.

Cũng bởi thế, người hâm mộ hôm nay vẫn nhớ về cái tên Pierluigi Collina, về vị trọng tài đầu trọc với vẻ ngoài dữ tợn, luôn khiêm khắc nhưng cũng đầy tính nhân văn trong từng quyết định dù ông đã giải nghệ từ năm 2005. Tạp chí Times danh tiếng từng vinh danh trọng tài Pierluigi Collina, gọi ông là người đi tiên phong, đã thay đổi cách thức điều khiển các trận đấu. Và với người hâm mộ trên toàn thế giới, Collina chính là trọng tài vĩ đại nhất mọi thời đại. Thậm chí, người ta gọi ông là “công nghệ VAR” của thời kỳ bóng đá sơ khai, là “Bao thanh thiên của giới trọng tài”.

Sau này, khi phân tích về sự nghiệp chói lọi của trọng tài Pierluigi Collina, người ta phát hiện ra rằng nền tảng gia đình có ý nghĩa quan trọng với ông. Collina có mẹ là một giáo viên còn cha là nhân viên Bộ Quốc phòng Italia. Không những là con nhà binh, Collina còn trải qua thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự. Điều này lý giải tại sao vị trọng tài sinh năm 1960 này lại đề cao những luật lệ và chẳng ngại đưa ra một quyết định mà ông cho là đúng.

Là một đứa trẻ mê bóng đá và từng mơ trở thành một trung vệ, Collina sớm nhận ra mình không đủ năng lực để chơi bóng chuyên nghiệp. Ông vẫn duy trì giấc mơ sân cỏ, nhưng là với tư cách một trọng tài. Và đó là cách Pierluigi Collina đi vào lịch sử thế giới bóng đá.