Sheriff Tiraspol và 'giá trị Việt Nam' của đội bóng đánh bại Real Madrid

Doanh nghiệp làm bóng đá

Đầu tiên phải khẳng định cái tên Sheriff Tiraspol của đội bóng Moldova thực ra chẳng liên quan gì đến "cảnh sát" (sheriff) như mọi người vẫn nhắc đến những ngày qua. Đây là cụm từ được ghép từ Tiraspol, thành phố nơi đội bóng đặt đại bản doanh, và một tập đoàn thương mại. Đội bóng này thực sự là thuộc về đế chế kinh doanh của Sheriff, giống như CLB Hà Nội hay Hoàng Anh Gia Lai tại V.League.

Vậy Sheriff là một doanh nghiệp như thế nào? Ngay cả trang bách khoa toàn thư mở Wikipedia cũng không có thông tin nào cho thấy khối lượng tài sản cụ thể mà những người đứng đầu Sheriff đang nắm giữ. Bù lại, có một danh sách dài dằng dặc những lĩnh vực họ kinh doanh: bán lẻ xăng dầu, siêu thị, truyền hình, xuất bản, xây dựng, bán xe hơi, sản xuất hóa chất, quảng cáo, viễn thông, thậm chí làm cả... bánh mì.

Đội bóng Sheriff Tiraspol, vì thế, chỉ giống như một viên kim cương đính trên vương miện của đế chế kinh doanh Sheriff. Nó đẹp và lấp lánh, nhưng nếu không có thì cũng chẳng sao cả. Không ai biết Sheriff đã đổ bao nhiêu tiền cho đội bóng có tên "những chú ong bắp cày", chỉ biết riêng chuyện xây mới và sửa sang sân vận động của CLB đã tiêu tốn đến 200 triệu USD. Chừng đó đủ để chúng ta biết những ông bầu CLB giàu có cỡ nào.

Câu chuyện Sheriff lấn sân từ lĩnh vực kinh doanh sang bóng đá bắt đầu vào những năm cuối thập niên 90. Một trong những lãnh đạo của tập đoàn có tên Viktor Gushan quyết định mua lại đội bóng Tiras Tiraspol thay vì chỉ đóng vai một nhà tài trợ đơn thuần. Bầu Viktor ngồi vào ghế Chủ tịch CLB, đích thân tham gia hoạt động điều hành đội bóng và đổi tên nó thành Sheriff Tiraspol như hiện tại.

Thú vị hơn cả là Gushan từng làm cảnh sát trước khi chuyển sang hoạt động kinh doanh, thế nên cách làm việc của ông cũng không giống ai. Giải VĐQG Moldova, trên thực tế, có mặt bằng chuyên môn chỉ tương đương... V.League, và chuyện các CLB biến mất trên bản đồ bóng đá xảy ra như cơm bữa. Mới nửa năm trước thôi, 2/10 CLB ở giải VĐQG Moldova đã tuyên bố phá sản. Tình trạng đó xảy ra mỗi mùa giải.

Nhưng khi các ông bầu bóng đá Moldova cứ đến rồi đi, Gushan vẫn kiên định cùng CLB của mình giống bầu Hiển, bầu Đức ở V.League. Sheriff Tiraspol không chi quá nhiều tiền trên thị trường chuyển nhượng để mua cầu thủ. Trong mùa hè 2021, họ chỉ chi ra vỏn vẹn 300.000 USD mượn thủ môn Giorgos Athanasiadis từ AEK Athens. Những gương mặt còn lại đến với đội bóng theo dạng chuyển nhượng tự do để tiết kiệm chi phí.

Từng bước vươn tầm

Lối vận hành bóng đá theo kiểu "con nhà nghèo" dù ngân sách không hề ít là nguyên nhân giúp Sheriff Tiraspol duy trì thành công suốt 2 thập niên qua. Họ không chỉ duy trì vị thế với tư cách đội bóng mạnh nhất Moldova, mà còn hướng đến mục tiêu thi đấu ở châu Âu. Sheriff Tiraspol đã chơi ở vòng bảng Europa League những mùa trước, và năm nay họ lần đầu có mặt tại Champions League.

So với những CLB giàu truyền thống như MU hay Real Madrid, Sheriff Tiraspol chỉ như một cậu nhóc non nớt cả về truyền thống lẫn thành tích. Đội bóng này mới được thành lập vào năm 1996, không lâu sau khi Moldova tuyên bố trở thành một quốc gia độc lập. Nhưng điều thú vị hơn cả là kể từ thời điểm thăng hạng lên chơi ở giải VĐQG Moldova đến nay, Sheriff Tiraspol đã trải qua 21 mùa bóng và vô địch đến... 19 lần và 2 lần giành ngôi Á quân.

Có thể nói bóng đá Moldova được chia thành 2 thế lực: Sheriff Tiraspol và những đội bóng còn lại. Điều đó được thể hiện rõ nhất ở mùa giải năm ngoái, khi "những chú ong bắp cày" đứng đầu bảng xếp hạng VĐQG Moldova từ vòng đấu thứ 2 cho đến vòng cuối cùng. Họ kết thúc giải với 32/36 trận thắng, hòa 3, thua 1, ghi 116 bàn và thủng lưới... 7 bàn. Đội hình của họ có thể chỉ đáng giá 15 triệu USD, nhưng vẫn quá mạnh ở giải VĐQG Moldova.

Nhưng cho dù mạnh đến đâu đi nữa, Sheriff Tiraspol chưa bao giờ muốn được biết đến như một đội bóng đại diện cho Moldova. Việc này xuất phát từ những xung đột liên quan đến địa - chính trị ở quốc gia nhỏ bé này. Thành phố Tiraspol trực thuộc Transnistria, một vùng lãnh thổ tuyên bố ly khai khỏi Moldova để thành một quốc gia độc lập, và đó mới là địa danh mà Sheriff Tiraspol muốn đại diện cho.

Vậy làm cách nào để Sheriff Tiraspol từ Moldova tiến ra đấu trường châu Âu? Phương pháp họ sử dụng khá giống các CLB Việt Nam hay dùng: Một đội ngũ trợ lý và HLV tuyến trẻ là người địa phương, gắn bó cùng đội bóng suốt nhiều thập niên. Họ am hiểu lịch sử, lề thói ở Sheriff Tiraspol, và chính những trợ lý như thế mới là người hướng dẫn HLV mới phải biết làm sao cho phải phép ở đội bóng này.

Có 2 nhân vật tiêu biểu cho triết lý sử dụng người nhà của Sheriff Tiraspol: Victor Mihailov và Wilfried Balima. Trợ lý Mihailov trên danh nghĩa chỉ làm phó tướng cho HLV trưởng CLB, nhưng trên thực tế, ông mới là người có tầm ảnh hưởng với các cầu thủ nhờ thâm niên nhiều năm làm việc tại đây. Cứ mỗi khi có HLV bị sa thải vì thành tích yếu kém, Mihailov lại đứng ra tạm quyền một vài vòng đấu cho đến khi CLB tìm được thuyền trưởng mới.

Trường hợp của Balima lại mang đến một câu chuyện theo hơi hướng "ăn nước ở đâu, nói giọng ở đó". Vị trợ lý này mới 36 tuổi, không có nhiều kinh nghiệm huấn luyện như Mihailov, càng không phải người Moldova, nhưng anh là một huyền thoại trong mắt CĐV Sheriff Tiraspol. Trước khi giải nghệ hồi tháng 1 năm ngoái, Balima có 15 năm khoác áo đội bóng này. Anh không nề hà chuyện phải thay đổi vị trí theo yêu cầu của HLV, dù phải đá tiền đạo hay hậu vệ.

Tinh thần Balima là thứ đang được thổi vào mỗi cầu thủ Sheriff Tiraspol mùa giải này, nhất là khi họ phải căng mình trên mặt trận Champions League. 2 trận toàn thắng ở lần đầu góp mặt, bao gồm cả việc giành 3 điểm trên sân nhà của Real Madrid đến như một giấc mơ với đội bóng tí hon này. Giấc mơ châu Âu đang dần trở thành hiện thực với Sheriff Tiraspol, và những phép màu dường như sẽ còn đến trong thời gian tới.