Yang Ching-shun: Từ cậu bé bỏ học đến niềm kiêu hãnh của Đài Bắc Trung Hoa

Nếu phải chọn ra gương mặt đại diện cho billiards Đài Bắc Trung Hoa những năm 1990 và đầu thế kỷ XXI, tất cả sẽ chỉ nhắc tới “The Son of Pool” Yang Ching-shun, với những danh hiệu quốc tế trong 13 năm liên tiếp cùng 2 tấm HCV tại Asian Games 1998 & 2002.

Yang Ching-shun sinh ngày 3/4/1978, tại Cao Hùng, cái nôi của billiards Đài Bắc Trung Hoa. Mất cha từ khi còn nhỏ, Yang đã phải tự lo cho cuộc sống của mình cùng với mẹ bằng cách đi làm thêm ở các CLB billiards gần nhà. Anh bắt đầu chơi billiards từ khi học cấp 1 và sớm bộc lộ năng khiếu. Theo đó, Yang được mẹ ủng hộ và nhanh chóng bỏ học để theo nghiệp billiards sau cuộc gặp gỡ định mệnh với người thầy Chao Fong-pang, niềm tự hào của billiards Đài Bắc Trung Hoa thời bấy giờ.

Truyền hình đã khiến khuôn mặt và đôi mắt tập trung như tia laser của Yang Ching-shun trở nên dễ nhận biết hơn bất kỳ cơ thủ nào ở Đài Bắc Trung Hoa. Các phương tiện truyền thông thích dựng nên những hình tượng anh hùng. Nhưng Yang dù là thần tượng trong mắt nhiều bạn trẻ vẫn thừa nhận không muốn gánh trách nhiệm. Nhưng từ việc bỏ học đến vô địch các giải đấu quốc tế, Yang đã vô tình thay đổi hình ảnh billiards vốn bị dư luận coi thường trở thành 1 trong những môn thể thao được yêu thích nhất ở Đài Bắc Trung Hoa.

Ở Tây Môn Đình của thành phố Đài Bắc, CLB Chiusheng Pool Hall luôn là điểm hẹn của các tín đồ billiards vào mỗi cuối tuần. Họ tận hưởng âm thanh sắc nét của những viên bi lăn trên mặt bàn nỉ và va vào nhau. Đây là nơi mà Yang Ching-shun thường dành thời gian để giao lưu người hâm mộ của mình. Nhưng với bản tính nhút nhát và hoài niệm, đôi khi Yang sẽ lui vào trong góc, đắm chìm vào thế giới nhỏ bé của riêng mình.

Yang Ching-shun không thể luôn đứng đầu trong trò chơi của mình. Dù vậy, sự thất vọng và tự trách móc vẫn hiện rõ trong mắt anh. Năm 2005, Yang đã đứng đầu ở cả 7 giải đấu trong nước lẫn quốc tế, bao gồm cả chức vô địch WPA Asian Nine-ball Tour - Cao Hùng 2005. Cuối cùng, sau cả năm vội vã, Yang cảm thấy áp lực cạnh tranh đã trút bỏ khỏi vai mình và tìm lại được niềm yêu thích với billiards. Một lần nữa, anh lại là cậu bé được mẹ cho phép tập trung vào trò chơi của mình.

Mẹ của Yang Ching-shun là người phụ nữ kiên cường và truyền thống, phụ trách công việc sổ sách trong nhà hàng. Khi Yang bắt đầu cầm cơ vào năm lớp 5, đích thân bà đã đến các CLB billiards để theo dõi và đảm bảo môi trường phù hợp. Sau khi kết thúc cấp 1, Yang đã chơi billiards suốt 1 năm mà không đến trường với sự đồng ý ngầm của mẹ. "Tôi nói với mẹ rằng tôi muốn làm những gì mình thích", Yang chia sẻ. Mặc dù sau đó đã đi học trở lại, song Yang vẫn quyết định từ bỏ để tập trung vào billiards.

“Nhìn lại, tôi nghĩ mẹ tôi cảm thấy cuộc hôn nhân của bà đã đủ tệ rồi. Bà thực sự không muốn đòi hỏi quá nhiều ở tôi”, Yang Ching-shun trải lòng.

Mẹ của Yang thấy anh yêu thích môn billiards. Và mặc dù hết lòng hy vọng Yang sẽ đến trường và rất thất vọng khi anh không làm vậy nhưng bà dần dần trở thành người hâm mộ trung thành nhất.

"Mẹ tôi làm việc từ 10h sáng đến 10h tối. Vất vả lắm, hiếm khi có ngày nghỉ", Yang chia sẻ. "Nhưng mẹ biết tôi lựa chọn điều gì. Sau khi đảm bảo môi trường phù hợp, bà chỉ muốn tôi tự mình học hỏi".

Được sự ủng hộ của người mẹ kiên cường, những kỹ năng vô song của Yang Ching-shun đã trở nên nổi bật trên bàn billiards. Chỉ sau 3 năm ngắn ngủi, Yang Ching-shun đã vô địch giải National Kuangfu Open 1993. Và khi bước sang 15 tuổi thì đó cũng là lúc Yang quyết định thi đấu chuyên nghiệp. Từ đó trở đi, sở thích của anh đã trở thành công việc, tràn ngập vinh quang và trách nhiệm.

Chức vô địch National Chungcheng Cup 1994 sau đó đã đưa Yang trở thành cơ thủ hạt giống số 1 của Đài Bắc Trung Hoa. Cũng chính vào lúc này, “The Son of Pool” bắt đầu ngày càng nổi tiếng.

Yang giải thích: “Sự cạnh tranh trái ngược với tính cách của tôi. Nhưng với tư cách là cơ thủ, điều đó là không thể tránh khỏi”.

Sau khi giành chức vô địch All Japan Championship 9-Ball 1996, Yang tuyên bố rằng mình muốn vô địch ít nhất 1 giải đấu quốc tế mỗi năm. Và cơ thủ với nụ cười bẽn lẽn đến từ miền Nam của Đài Bắc Trung Hoa đã làm được điều đó trong suốt 10 năm sau. Nhưng mỗi lần trở về từ nước ngoài với chức vô địch trên tay, Yang cũng không quên đưa cho mẹ những túi tiền thưởng mà mình kiếm được.

Cơ được giữ ngay dưới cằm và được cầm chắc bằng các ngón tay. Cằm, cơ và bi mục tiêu tạo thành 1 đường thẳng. Giống như bất kỳ môn thể thao phổ biến nào khác, những kiến thức cơ bản về billiards không quá khó. Li Ya-jen, huấn luyện viên billiards cấp quốc gia và là người theo dõi lâu năm của Yang Ching-shun, chỉ ra: “Các nguyên tắc cơ bản thì dễ, nhưng để trở nên chuyên nghiệp, bạn vẫn cần những thứ phù hợp”.

Li chỉ ra rằng năng khiếu của Yang mang lại cho anh lợi thế và có thể tóm tắt là khả năng sử dụng cổ tay điêu luyện, những cú phá bi bùng nổ và hiểu biết thấu đáo về billiards.

"Quan trọng hơn, nhiều năm luyện tập chăm chỉ đã giúp Yang có kỹ thuật tốt nhất Đài Bắc Trung Hoa. Anh ấy sử dụng tiếng Anh rất thành thạo trong các giải đấu", Li kể lại. "Bây giờ, cái tên của cậu ấy được mọi người kính trọng. Nhiều cơ thủ tự đã bảo nhau rằng thà đi đánh những trận quốc tế còn hơn phải đối đầu Yang trong nước".

Góc và lực. Nói chung, billiards là môn thể thao dựa trên vật lý. Sau khi tính toán góc và lực của viên bi cái, Yang sẽ thực hiện cú đánh dựa vào kinh nghiệm và trực giác. Sự phối hợp tay-mắt vượt trội, cổ tay khéo léo và thần kinh thép của “viên ngọc thô” Yang Ching-shun đã được “Sát thủ máu lạnh” Chao Fong-pang mài dũa.

"Chao Fong-pang đã hình thành phong cách của tôi hơn bất kỳ ai. Ông ấy đã huấn luyện tôi từ khi tôi 15 tuổi", Yang cho biết.

Trước khi Yang xuất hiện, Chao Fong-pang đã là nhà vô địch thế giới WPA World Nine-ball Championship 1993. Vào cuối những năm 90, sau khi truyền hình cáp bắt đầu sản xuất và phát sóng các giải đấu billiards ở Đài Loan, Chao đã trở thành thần tượng đầu tiên của rất nhiều người. Mối quan hệ thầy trò của cả hai bắt đầu khi Yang bước sang tuổi 15. Vừa mới bước vào nghề, Yang đã thu hút rất nhiều sự chú ý từ các tiền bối. Cũng giống như Yang, khi còn trẻ, Chao đã gặp khó khăn trong việc thuyết phục gia đình cho mình đi chơi billiards. Do đó, khi nhìn thấy tiềm năng ở Yang, “viên ngọc thô chưa được mài giũa”, anh cảm thấy giống như đang nhìn vào phiên bản trẻ hơn của chính mình.

Sau khi nhận “đệ tử”, Chao bắt đầu chú ý đến chi tiết về cuộc sống và các giải đấu của Yang, thậm chí còn trả chi phí sinh hoạt cho anh. Về phần mình, Yang quyết tâm trả lại cho Chao bằng tiền thưởng kiếm được từ các giải đấu như là cách thể hiện sự cảm kích.

Chao, khi đó đang ở đỉnh cao của sự nghiệp, đã đặt ra những tiêu chuẩn cực kỳ cao đối với cậu học trò Yang. "Huấn luyện viên rất nghiêm khắc. Ngoài việc đảm bảo tôi luyện tập hàng ngày, ông ấy còn huấn luyện tôi nghệ thuật hòa hợp với mọi người và trong thế giới billiards này", Yang cho biết. "Ông ấy thậm chí còn yêu cầu tôi cho biết mình đã đi chơi với ai và đi đâu. Ông ấy không cho phép tôi đi chơi với những kẻ không đáng tin cậy".

Biết rằng danh tiếng sắp đến với cậu học trò trẻ của mình, “Sát thủ máu lạnh” liên tục nhắc nhở Yang về tầm quan trọng của sự khiêm tốn, khuyên anh đừng trở nên tự mãn sau khi đạt được thành công. Theo lệnh của thầy, Yang không uống rượu, giờ giấc sinh hoạt đều đặn và luôn cố gắng giữ lối sống đơn giản.

Dù là luyện tập hay thi đấu, bỏ học cấp hai, bước ra đời khi còn rất trẻ, mối quan hệ hơn 10 năm với huấn luyện viên và việc tự học của Yang đều hội tụ trên bàn billiards.

"Mọi người có thành kiến với những đứa trẻ chơi billiards, đặc biệt là trong quá khứ. Họ cho rằng chúng là những đứa trẻ chẳng ra gì", Yang nhấn mạnh. "Nhưng đối với tôi, nó lại có tác dụng ngược lại. Khi tôi 13-14 tuổi, bạn bè của tôi đều đã trưởng thành. Điều đó đã thúc đẩy tôi trưởng thành nhanh hơn và bỏ đi những điều trẻ con".

Yang giải thích: "Khi thi đấu, các cơ thủ cạnh tranh với nhau rất quyết liệt. Và những rạn nứt có thể dễ dàng xuất hiện trong mối quan hệ của bạn nếu đối tác của bạn chưa đủ trưởng thành. Hơn nữa, tôi thường xuyên phải thi đấu xa nhà và sức khỏe của mẹ tôi cũng không được tốt. Có bạn gái chăm sóc giúp tôi yên tâm hơn".

Yang mảnh khảnh như bao thanh niên khác thường lui tới các CLB billiards. Tuy nhiên, tất cả những gì khán giả ấn tượng về Yang là mái tóc lãng tử cùng với đôi mắt chứa đầy sự kiên quyết mỗi khi thi đấu. Số liệu của Star Sports cho biết kể từ khi các đài truyền hình ở Đài Bắc Trung Hoa bắt đầu phát sóng các giải đấu billiards chuyên nghiệp vào năm 1997, Yang Ching-shun luôn là cơ thủ được quan tâm nhất trên màn ảnh nhỏ.

Những người yêu thích môn pool cần Yang. Đất nước cần Yang. Giới truyền thông cũng cần Yang.

Trong những năm 1990 và đầu thế kỷ XXI, Yang cũng luôn là cơ thủ dẫn đầu về số danh hiệu và tiền thưởng từ các giải đấu quốc tế của Đài Bắc Trung Hoa. Thậm chí, huyền thoại Efren Reyes còn nhấn mạnh Yang là “Vua 9 bi” không thể tranh cãi.

Nhưng Yang, người có quan điểm rõ ràng của riêng mình, chỉ từ chối những lời khen ngợi kiểu này. "Tôi chỉ tin rằng bạn sẽ nhận được những gì mà bạn đã bỏ ra. Vì vậy ngay cả khi bạn đang ở trên đỉnh cao, bạn cũng không thể lơ là. Nếu không, vị trí của bạn sẽ bị người khác thay thế".

Yang Ching-shun có thể sở hữu kỹ thuật hoàn hảo nhưng không phải là không bao giờ mắc lỗi. Tsou Ming-te, huấn luyện viên cấp quốc gia và là người quan sát Yang lâu năm đã nhận thấy rằng: "Bất cứ khi nào bị tụt lại phía sau trong trận đấu, cậu ấy có xu hướng bỏ cuộc quá sớm. Cậu ấy có thể làm được nếu có thêm ý chí để chiến đấu".

Yang thừa nhận rằng thái độ của anh không còn như trước nữa. Khi niềm đam mê trở thành công việc của bạn và bạn nhận ra mình đang phải cạnh tranh ngày này qua ngày khác, bạn sẽ mất đi lòng nhiệt thành. Yang giải thích: "Con người ta thường nhụt chí khi mất quyền tự quyết". Khi điều đó xảy ra, “The King of Nine Ball” ẩn mình trong góc giống như con sói tự liếm vết thương của mình cho đến khi sẵn sàng quay trở lại.

"Tôi đã nói chuyện với huấn luyện viên của mình về điều này. Chúng tôi đã thấy sự tập trung và quyết tâm của 'Taishan Kid' Wu Chia-ching khi vô địch giải trẻ thế giới năm 2005 nhưng thật khó để tái hiện được điều đó. Chúng tôi thấy mình ngày càng dành nhiều thời gian hơn để suy ngẫm về những điều như: Chúng ta sẽ đi đâu từ đây? Liệu có tương lai cho chúng ta trong công việc này không? và Chúng ta sẽ làm gì khi ngừng chơi hoặc khi không thể thắng được nữa?", Yang chia sẻ.

Tu Yung-hui, phó giám đốc của Chinese Taipei Pool, giải thích: "Giống như các vận động viên bóng chày và bóng rổ ở Đài Bắc Trung Hoa, truyền hình đã đưa những cơ thủ billiards trở thành nhân vật của công chúng. Nhưng điều này dường như không đủ đảm bảo cho đại đa số họ".

Tu Yung-hui từng điều hành CLB billiards, từng hỗ trợ liên đoàn và các công ty truyền hình cáp phát sóng các giải đấu. Kể từ năm 1997, họ đã tạo ra những ngôi sao, góp phần thúc đẩy hoạt động kinh doanh CLB billiards. Việc billiards trở thành môn chính thức trong các sự kiện quốc tế, chẳng hạn như Asian Games năm 1998, cũng đã khơi dậy niềm đam mê của người Đài Bắc Trung Hoa. Sự phổ biến của nó lên đến đỉnh điểm vào năm 2001 khi Chao Fong-pang giành chức vô địch thế giới. Tuy nhiên, doanh thu của các CLB billiards và xếp hạng các giải đấu trên truyền hình ở Đài Bắc Trung Hoa sau đó đã giảm dần bởi bộ môn không còn tính mới lạ. Thậm chí, nhiều CLB billiards ở Tây Môn Đình đã giảm nửa giá giờ chơi để thu hút hoạt động kinh doanh.

Yang cũng đã đầu tư vào CLB billiards. Và Yang cảm thấy rằng billiards đã mang lại cho anh danh tiếng và sự giàu có. Tuy nhiên, dù có điều hành CLB riêng, thi đấu hay làm huấn luyện viên thì mọi thứ cũng không kéo dài với Yang.

Chứng kiến nhiều cơ thủ hàng đầu rơi vào quên lãng và không bao giờ trở lại, Yang khẳng định rằng anh sẽ không đi vào vết xe đổ ấy. Yang thừa nhận: “Tôi sẽ không đợi cho đến khi bắt đầu xuống dốc rồi mới giải nghệ”.

Cả cuộc đời, Yang Ching-shun luôn ghét thất bại nhưng cuối cùng vẫn không thể thắng được cuộc chiến chống lại ung thư ở tuổi 45. Tất cả những gì người ta sẽ nhớ về anh là sự nghiệp billiards được xây dựng bằng những nỗ lực vượt gian khó cùng bảng thành tích đáng nể suốt 13 năm thi đấu chuyên nghiệp. Song, điều quan trọng nhất với  Yang Ching-shun trên hành trình đi vào lịch sử thể thao và thay đổi bộ mặt billiards ở Đài Bắc Trung Hoa, danh tiếng và những thú vui phù phiếm xa hoa là những thứ chưa và không bao giờ có thể làm thay đổi được con người của “The Son of Pool”.