Sau đường hầm World Cup, bóng đá nữ Việt Nam luôn có một tia sáng

Khởi đầu của người Nhật

Năm 2011, các cô gái Nhật Bản đã làm nên điều thần kỳ tại một kỳ World Cup nữ. Họ biến chủ nhà Đức thành cựu vô địch, đánh bại ứng viên Thụy Điển, rồi hạ gục đội tuyển Mỹ trong trận chung kết. Sau 8 kỳ World Cup nữ được tổ chức, Nhật Bản là 1 trong 4 quốc gia hiếm hoi từng vô địch, và là đại diện duy nhất của châu Á.

Để có phép màu 2011, bóng đá nữ Nhật Bản từng có một khởi đầu rất khó khăn. Họ là một trong những đội tuyển tham dự kỳ World Cup nữ đầu tiên (1991), nhưng đọng trong ký ức cầu thủ là 3 trận thua. Họ thất bại toàn diện, không ghi được bàn thắng nào và thủng lưới 12 lần, bao gồm 8 lần bị Thụy Điển chọc thủng lưới.

Ở một góc độ nào đó, kết quả Nhật Bản nhận về ở kỳ World Cup nữ đầu tiên còn u ám hơn đội tuyển Việt Nam. Họ cũng không thể chọc thủng lưới đối phương, thủng lưới nhiều hơn, và trận thua đậm nhất cũng có tỷ số lớn hơn. Nhưng với những người làm bóng đá Nhật Bản, đó lại là kỳ World Cup giúp họ mở mang đầu óc.

Bóng đá Nhật Bản có điểm hạn chế nào so với Mỹ, Brazil và các nước phương Tây? Với thể hình thấp bé của người châu Á, cầu thủ nữ Nhật Bản cần phát triển theo hướng nào? Một đề án phát triển bóng đá nữ Nhật Bản ở tầm quốc gia được đưa ra, nhưng tốc độ thực hiện diễn ra vô cùng chậm chạp.

Nhật Bản mất 35 năm để xây dựng một hệ thống giải bóng đá nữ vô địch quốc gia, với 32 đội trải dài ở 3 hạng đấu. Các đội bóng nam ở J.League được yêu cầu phát triển một đội bóng nữ chuyên nghiệp trong tương lai, cùng một hệ thống đào tạo trẻ từ U12 đến U15, U18, đội chính thức và đội dự bị.

Thu nhập cho cầu thủ nữ chuyên nghiệp Nhật Bản cũng được nâng lên mức cao hơn mặt bằng chung của xã hội. Các đội bóng được yêu cầu phải trả lương hợp đồng loại A cho ít nhất 5 cầu thủ, cùng 10 hợp đồng loại B và C. Thu nhập cho cầu thủ nữ chuyên nghiệp không được phép thấp hơn 2,7 triệu yên/năm sau khi trừ thuế phí.

Câu chuyện của Việt Nam

Nhật Bản là một nước phát triển với mức độ dân trí và thu nhập bình quân xã hội rất cao. Tuy nhiên, với nền tảng sẵn có, họ cũng phải mất 20 năm để đưa một đội tuyển từ vị trí lót đường vòng bảng lên ngôi vô địch, và mất thêm 10 năm nữa để giúp các cầu thủ nữ có thu nhập đường hoàng, tử tế.

So với Nhật Bản, hay những đối thủ ở World Cup nữ 2023 vừa qua như Mỹ, Hà Lan và Bồ Đào Nha, bóng đá nữ Việt Nam đang sở hữu một nền tảng khiêm tốn hơn rất nhiều. Giải vô địch bóng đá nữ Việt Nam chỉ có 7 đội tham dự, nhưng thực chất là 5 bởi Hà Nội, TP Hồ Chí Minh tách đội trẻ để thi đấu nhằm tăng tính cạnh tranh.

Số phận các đội bóng nữ Việt Nam cũng luôn nằm trong tình cảnh chỉ mành treo chuông. CLB nữ Sơn La có hơn 10 năm hình thành và phát triển, nhưng số lượng cầu thủ cứ ngày một ít dần theo thời gian vì các em từ bỏ bóng đá. Sau nhiều năm mượn quân để thi đấu, CLB nữ Sơn La hiện tạm dừng tham dự các giải đấu vì không đủ kinh phí.

Thái Nguyên có nền tảng phát triển bóng đá nữ mạnh hơn Sơn La, nhưng thậm chí từng rơi vào tình cảnh suýt bị xóa sổ khi nhà tài trợ cũ rút lui. Nếu không có sự đồng hành của một doanh nghiệp lớn, bóng đá nữ Việt Nam có thể đã mất một đội bóng giàu truyền thống như Thái Nguyên. Giờ đây, đội bóng này thậm chí đi đầu việc chuyên nghiệp hóa bóng đá nữ khi thực hiện chuyển nhượng, lót tay cho cầu thủ nữ.

Tại sao bóng đá nữ Việt Nam chưa thể phát triển sâu rộng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hay các nước Âu Mỹ? Có rất nhiều đáp án được đưa ra, nhưng tất cả đều chưa thể hướng về một giải pháp cụ thể. Phải đến khi các cầu thủ nữ Việt Nam xuất hiện ở sân chơi World Cup, một tia sáng nhỏ mới bắt đầu lóe lên.

Hãy nhìn nhận tích cực

Cùng một hiện tượng, sự việc xảy ra, mỗi người sẽ nhìn nhận theo một góc độ khác nhau tùy theo quan điểm cá nhân. Với hành trình của đội tuyển nữ Việt Nam tại World Cup, những ai bi quan sẽ dễ nhìn thấy viễn cảnh tiêu cực. Nhưng ở góc độ khách quan và lạc quan, chúng ta có thể đã nhìn thấy một hướng đi mới để phát triển bóng đá nữ.

Đội tuyển nữ Việt Nam đến World Cup 2023 với dàn cầu thủ có chiều cao khiêm tốn nhất nhì giải. Tuy nhiên, đây không phải một vấn đề quá nghiêm trọng. Thứ nhất, chiều cao trung bình của người Việt Nam đang ngày một cải thiện theo thời gian. Chiều cao của cầu thủ nữ, vì vậy, cũng sẽ tăng lên theo thể chất người Việt.

Thứ hai, giống như bóng đá nữ Nhật Bản, Việt Nam có thể phát triển cầu thủ theo hướng bù đắp lại sự thua thiệt về mặt hình thể. Nhật Bản xây dựng một đội tuyển theo hướng cần cù, chịu khó, với những cầu thủ giàu thể lực và không ngại di chuyển khắp mặt sân. Đây có thể trở thành hướng đi cho bóng đá nữ Việt Nam.

Trên thực tế, VFF dường như đã nhìn thấy những điểm tương đồng giữa bóng đá nữ Việt Nam và Nhật Bản. Đội tuyển nữ Việt Nam từng có một HLV trưởng đến từ Nhật Bản, cùng một số chuyên gia hiện tại là người Nhật. Qua thời gian, đôi bên ngày một hiểu nhau hơn và dần có những bước phát triển vững chắc cho bóng đã nữ.

Bên cạnh đó, chúng ta không thể nhắc đến một cú hích vô hình của World Cup nữ 2023. Hình ảnh các cầu thủ nữ Việt Nam tại sân chơi thế giới, cùng mức thu nhập được đảm bảo khi thi đấu quốc tế của họ sẽ trở thành cảm hứng giúp nhiều em nhỏ theo đuổi đam mê. Gia đình các em, vì thế, cũng an tâm hơn khi để con trẻ chơi bóng đá.

Thật khó để khẳng định sau 20, hay 30 năm nữa, đội tuyển bóng đã nữ Việt Nam có thể phát triển lớn mạnh để trở thành ứng viên sáng giá cho ngôi vô địch World Cup như Nhật Bản hay không. Nhưng với những gì đội tuyển nữ Việt Nam thể hiện, một tia sáng cho sự phát triển đã lóe lên, kéo theo rất nhiều hy vọng và mơ ước bay cao.