Những tích chuyện thật giả về Ngũ Mai sư thái - người sáng lập Vịnh Xuân Quyền

Có rất nhiều câu chuyện đề cập về Ngũ Mai sư thái, nhưng tựu chung lại, nguồn gốc về nhân vật Ngũ Mai sư thái cũng như nguồn gốc của Vịnh Xuân quyền đều chưa chắc chắn. Có một Ngũ Mai sư thái tồn tại thật hay không? Bà là người đã sáng lập ra môn phái Vịnh Xuân quyền hay không? Vẫn chưa ai có thể khẳng định điều đó.

Tuy nhiên, chúng ta có thể tham khảo hai giai thoại dưới đây về Ngũ Mai ni sư và Vịnh Xuân quyền.

Giai thoại được lưu truyền rộng rãi nhất

Tương truyền, vào thời vua Càn Long, quân đội Mãn Thanh hỏa thiêu chùa Thiếu Lâm, là nơi các cao tăng đào tạo võ thuật cho các sư sãi, nhân sĩ, trí thức và chiến sĩ của phong trào "Phản Thanh phục Minh" (lật đổ nhà Thanh, khôi phục nhà Minh).

Có năm cao thủ đã trốn thoát trong cuộc chiến hỏa thiêu Thiếu Lâm tự là Chí Thiện Thiền sư, Ngũ Mai ni sư, Phùng Đạo Đức, Bạch Mi đạo nhân và Miêu Hiển. Nhưng mỗi người một phương, phân tán khắp miền Nam Trung Hoa. 

Do võ thuật Thiếu Lâm tự đã bị bọn phản đồ tiết lộ cho quân đội Mãn Thanh, nên trên đường trốn chạy, Ngũ Mai sư thái phải luôn luôn tìm kiếm một phương pháp chiến đấu mới để khắc chế võ thuật của kẻ địch. Tương truyền rằng khi chứng kiến một cuộc chiến đấu giữa hạc và cáo (có thuyết là giữa hạc và rắn), rất ngưỡng mộ cách thức chiến đấu của chúng, sau khi quan sát bà đã kết hợp những yếu tố độc đáo của xà (âm nhu, tượng trưng cho đất, chủ về khí) và hạc (thanh cao, tượng trưng cho trời, chủ luyện tinh) này vào vốn kiến thức võ thuật sẵn có của mình và tạo ra một hệ thống bộ quyền pháp mới nhưng chưa đặt tên.

Trên đường đến vùng Vân Nam, bà đã gặp một cô gái là Nghiêm Vịnh Xuân làm nghề bán đậu phụ, sống với cha, và đang bị một tên lục lâm thảo khấu ép buộc phải cưới hắn. Bà đã dạy cho Nghiêm Vịnh Xuân môn quyền thuật do bà mới sáng tạo ra.

Nhờ vào môn quyền thuật này, Nghiêm Vịnh Xuân đã chiến thắng tên cướp trong một trận quyết đấu. Sau đó, Vịnh Xuân kết hôn với Lương Bác Trù, truyền dạy môn võ thuật này cho chồng, và lưu truyền dưới tên gọi Vịnh Xuân quyền.

Lịch sử Trung Hoa và Ngũ Mai Sư thái

Lật lại lịch sử của Trung Quốc cách đây hàng nghìn năm,  có ba ngôi chùa Nam Thiếu Lâm, một tại Bồ Điền (hay còn gọi là Phủ Điền), một tại Toàn Châu và một tại Phúc Thanh, đều thuộc tỉnh Phúc Kiến, miền nam Trung quốc. Trong đó, ngôi chùa Nam Thiếu Lâm tại Bồ Điền, xây vào thời Nam Bắc Triều (khoảng 557 sau Công nguyên), bị vua Khang Hy đốt vào khoảng cuối thế kỷ 17 (vào khoảng 1673 – 1691) là nơi đã phát xuất môn Vĩnh Xuân quyền.

Tuy nhiên, những giai thoại ghi chép về Ngũ Mai sư thái đều bắt nguồn từ những năm 1800, cách xa vài trăm năm so với lịch sử đã ghi lại. Điều này làm dấy lên một nghi ngờ, liệu Ngũ Mai sư thái có phải là người nghiên cứu, sáng tạo nên môn võ Vịnh Xuân quyền hay không? 

Cũng vào thời kỳ này, có một số phản đồ Thiếu Lâm đã tiết lộ võ thuật Thiếu Lâm cho quân đội Mãn Thanh. Do đó, lực lượng phản Thanh phục Minh cần phải có một phương pháp chiến đấu khác hữu hiệu hơn võ thuật Thiếu Lâm truyền thống.

Chính tại Vĩnh Xuân Đường của ngôi chùa Nam Thiếu Lâm Bồ Điền, Nhất Trần đại sư là người đã dẫn một số tăng lữ cao thủ từ chùa Thiếu Lâm Tung Sơn Hà Nam đến, cùng với những tướng lĩnh quân sự nhà Minh chạy trốn sự truy sát của quân đội Mãn Thanh, trong đó nổi bật nhất là Trương Ngũ đã nghiên cứu và sáng tạo ra một môn khoa học chiến đấu mới sau này mang tên gọi là Vĩnh Xuân - Mùa Xuân vĩnh hằng.

Kỹ thuật Vĩnh Xuân này nhấn mạnh vào tính đơn giản, hiệu quả, trực tiếp, tận dụng tối đa cấu trúc của cơ thể, các nguyên tắc về thư giãn và thăng bằng. Chiến thuật Vĩnh Xuân dựa trên sự nghiên cứu và vận dụng chặt chẽ các nguyên lý về y học, khí công, nội lực, tính hiệu quả về khoảng cách, nguyên lý vận động… Và nếu theo thuyết này thì không có Ngũ Mai ni sư nào cả.

Có nhiều giai thoại nói về Vịnh Xuân quyền nói chung, Ngũ Mai sư thái nói riêng, nhưng hiện tại nhân vật Ngũ Mai sư thái vẫn được cho là một câu chuyện kể hơn là một nhân vật thực sự. Liệu bà có là một người có thật trong lịch sử? Đây là một câu hỏi vẫn cần lời giải đáp trong tương lai.