Đâu là diện mạo thật của Southgate?

Những lựa chọn của Southgate

Đội Anh đã đi đến trận chung kết gặp Ý với một loạt quyết định chính xác của Southgate, hãy thử điểm qua: 1) Tin tưởng vào những gương mặt vô danh như Declan Rice, Tyron Mings, và đặc biệt là Kavin Phillips; 2) Tin tưởng đến cùng vào những người đã từng rớt phong độ và vô duyên, như Sterling, hay Harry Kane; 3) Cho Anh chơi thành thạo cả hai sơ đồ ba lẫn bốn hậu vệ trong vài năm qua, và điều này thực sự hữu ích ở EURO lần này, khi cần khắc chế những kiểu đối thủ khác nhau (điển hình như Đức và Ý).

Đấy đều là những quyết định có tính hệ thống dũng cảm mà người HLV có lẽ cũng chưa chắc đã chắc chắn rằng ông ta sẽ thành công hay thất bại. Southgate đã “chơi” những canh bạc này trong 5 năm, và ông chỉ thua vào phút chót, khi quyết định đặt niềm tin vào Bukayo Saka ở lượt sút “khóa đuôi” trên chấm luân lưu.

Tất nhiên đấy là một lựa chọn kỳ lạ, giống việc Southgate đã để tuyển Anh chơi quá thận trọng trong thời gian thi đấu chính thức, dù đang đá ở Wembley và có bàn dẫn từ rất sớm. Nhưng ngay cả khi trận chung kết của ông toàn là sai lầm (không chỉ vì kết quả), thì nó cũng không phủ nhận được những gì ông đã làm để đội Anh có thể ở đây vào đêm 11/7.

Bởi vì không có lựa chọn nào là hoàn hảo cả, và Southgate đã thực sự sống với những lựa chọn ấy, và lưu tâm đến cả kỳ vọng của những người ông quan tâm. Nghĩa là rất, rất nhiều người.

Paul Stewart, một cựu tuyển thủ Anh, kể lại với The Athletic: “Tôi từng là đồng đội của Gareth tại Crystal Palace vào năm 1994. Tôi đến đó theo dạng cho mượn từ Liverpool, nơi tôi vừa trải qua khoảng thời gian tồi tệ, và ngay lập tức tôi ở dưới trướng anh chàng 23 tuổi này, hồi đó đã là đội trưởng. Tôi chưa bao giờ biết một cầu thủ ở độ tuổi đó lại có đầu óc đẳng cấp và trưởng thành đến vậy cả trong và ngoài sân cỏ”.

“Những người làm bóng đá giống như những con tàu trong đêm đen. Tôi chuyển đi và không liên lạc với anh ấy trong 27 năm. Nhưng vào năm 2016, khi anh ấy ngồi vào ghế tuyển Anh và câu chuyện về những cầu thủ từng bị HLV lạm dụng tình dục khi còn nhỏ vỡ lở, biết tôi là một trong số những người lên tiếng sau nhiều năm giữ kín, Gareth đã phát biểu trong một cuộc họp báo và đề cập rằng “một trong số những người lên tiếng là đồng đội của tôi” – Stewart nghẹn ngào. “Anh ấy đáng ra không phải nói điều đó. Anh ấy có thể lảng đi. Điều đó có ý nghĩa nhiều lắm khi biết rằng anh ấy vẫn nghĩ đến tôi vào thời điểm đó”.

Thế giới riêng của Southgate

Có một câu chuyện khác còn ly kỳ hơn. Tom Duggan, một giám đốc sân khấu, kể lại: “Năm 13 tuổi, tôi đá trượt 11 mét ở một lượt luân lưu, và tất nhiên là tôi nghĩ đó là điều tệ nhất thế giới. Vì thế, vài năm sau, khi Gareth sút hỏng phạt đền ở EURO 96, tôi nghĩ rằng tôi hiểu chuyện đó ra sao, và đã viết cho ông ấy một lá thư để nói rằng ông ấy thật tuyệt vời vì đã đủ can đảm để chấp nhận nó”.

Ba tháng sau, Duggan nhận được một bức tranh có chữ ký và lời nhắn từ Southgate: “Chú chỉ muốn nói cảm ơn vì những lời tốt đẹp đã giúp đỡ chú rất nhiều trong lúc khó khăn”. Chưa hết, hai thập kỷ sau, một đồng nghiệp cũ của Duggan giờ làm việc tại Liên đoàn bóng đá Anh (FA) cho biết sẽ kể lại với Southgate câu chuyện này, và Duggan chỉ “cười xòa”. Sau đó trong một cuộc hội thảo của FA, khi Duggan cũng có mặt, Southgate đã “đến tận bàn tôi chỉ để nói rằng ông ấy muốn cảm ơn lần nữa”.

Simon Blower, một CĐV của Middlesbrough, giờ vẫn còn nhớ thời điểm mà anh quyết định bỏ công việc giáo viên ở trường tiểu học Pannal, thị trấn Harrogate, gần nơi Southgate sống vào tháng 5/2009. Một số học trò của anh này đã viết thư gửi Southgate, bảo rằng có một giáo viên sắp nghỉ là CĐV cuồng nhiệt của Middlesbrough (đội bóng mà Southgate dẫn dắt thời điểm ấy).

“Tôi không biết gì về chuyện đó cho đến khi Gareth gửi một lá thư tay chúc tôi may mắn trong tương lai và nói với tôi rằng tôi rõ ràng đã gây được ấn tượng với lũ trẻ” – Blower nghẹn ngào kể lại. Điều đáng nói là Southgate đã viết bức thư tay này trong lúc cuộc đua trụ hạng đang rất căng thẳng, và ông hẳn có rất nhiều việc phải làm trước trận đấu sinh tử với Newcastle.

Graeme Bandeira, một họa sĩ cũng sống tại Harrogate, cũng rất nhớ về chuyện ông đã được quan tâm như thế nào: “Sau trận đấu với Đức, tôi gửi cho ông ấy một tin nhắn vào lúc nửa đêm khi nằm dài trên ghế sofa với cốc bia, rằng “ông làm cho rất nhiều người hạnh phúc”. Tôi không mong đợi gì ông ấy đáp lời vì Gareth rất bận rộn, nhưng tin nhắn trả lời đã đến vào 8h20 sáng: “Buổi tối thật tuyệt vời, đấy là tất cả những gì chúng ta mong đợi, giờ hãy cùng đến Rome, Bandy”.

`Những câu chuyện nhỏ này cung cấp thêm những lát cắt sâu sắc hơn, để chúng ta hiểu về Southgate: ông không phải một HLV bị ám ảnh chỉ bởi bóng đá, giống như Pep Guardiola, hay là bị ám ảnh bởi chiến thắng, giống như Jose Mourinho. Southgate là một giao điểm của nhiều thế giới, mà thể thao là một phần trong đó, nhưng không phải là tất cả. Ông có thể sống trong một không gian ngập tràn bóng đá, nhưng vẫn có những khoảng không và thời gian dành cho người khác.

Sau khi đội Anh thua trên chấm phạt đền, hẳn là rất nhiều cầu thủ đã cảm thấy thế giới của họ sụp đổ trong phút chốc, nhưng với Southgate, đấy cũng chỉ là một phần của hiện thực: ông bảo họ đứng quây lại, và bắt đầu nói chuyện. Tạm quên đi thế giới thể thao đôi khi tàn khốc ở ngay tại Wembley, khi dư luận bắt đầu giận dữ, và các bài báo trên toàn thế giới bắt đầu đổ khuôn kẽm, hay được nhập lách cách vào những CMS, khi đáy vực nghiệt ngã của bóng đá cần một con mồi để giải thích cho toàn bộ những gì đã xảy ra. 

Southgate cố tạm tách tất cả khỏi thế giới ấy, bằng một vòng tròn bình yên tạm thời. Hoặc đấy cũng là thói quen của ông: cơn cuồng nộ ập xuống đầu ông và các cầu thủ Anh không ngăn cản được ông quan tâm đến người khác. Đêm 11/7, chính ông đã gặp rắc rối với các lựa chọn của mình, trong thế giới thể thao chuyên nghiệp. Nhưng cứ như thể là trong một chiều không gian khác, Southgate vẫn an trú ở đấy, quan tâm đến mọi người, trả lời những tin nhắn, và sống như một người đàn ông can đảm, dù ngoại cảnh đang chất vấn ông như một HLV hèn nhát.

Đấy có lẽ là cách sẽ giúp ông vượt qua những chỉ trích đã trở thành một phần tất yếu của thể thao chuyên nghiệp. Có nhiều thế giới khác đang chờ ông tạm lánh và sẵn sàng mở rộng vòng tay, khi quả bóng lại lăn theo một hướng tàn nhẫn hơn, như một quân domino làm tất cả sụp đổ trong phút chốc. Southgate có thể sống với điều đó, và khi nào cảm thấy ổn, ông sẽ trở lại, xếp lại từng viên gạch. Đấy là cách bóng đá, cũng như mọi việc trong cuộc sống, bắt đầu lại.