Luka Modric: Nhảy múa với ký ức ngày tận thế

Cậu bé chơi bóng bên hố bom

“Hàng nghìn quả lựu đạn, được phóng từ những ngọn đồi xung quanh, sẽ đổ bộ xuống bãi đậu xe được dùng như sân tập bóng trước khách sạn họ ở. Khi bên ngoài yên ắng, cậu bé Luka Modric sẽ nở một nụ cười bẽn lẽn và nhút nhát, nhặt lấy bóng và bắt đầu chuyến phiêu lưu ra thế giới kinh hoàng ngoài kia”.

“Khi cánh cửa kẽo kẹt mở ra, khói bốc cao lên trời, tạo thành một đám mây kỳ lạ có hình hài như của chiến tranh. Những hố bom loang lổ rải rác trên mặt đường xám xịt, đầy dấu vết bom đạn, biến thành phố cảng hoang sơ và ngập tràn ánh mặt trời thành một thứ gì đó giống như mặt trăng hơn. Cậu bé Modric sáu tuổi đã vận hết sức bình sinh để “nhảy múa” quanh khung cảnh hủy diệt ấy, với nỗ lực phô diễn cái đẹp. Bằng những cú chạm bóng tinh tế và nhẹ như lông hồng, thực tế về thế giới tăm tối và bấp bênh của cậu sẽ dần trôi xuống vực thẳm. Các bàn thắng được ghi và niềm vui tột độ sẽ đến. Trong những khoảnh khắc ấy, cậu thật tự do và hồn nhiên; một trạng thái mà mọi đứa trẻ đều nên có, nhưng có quá nhiều đứa trẻ đã bị cướp mất”.

Đấy là đoạn mở đầu trong bài viết về Luka Modric đăng trên trang Thesefootballtimes, về thế giới giống như tận thế mà anh đã lớn lên và chơi bóng. Tất nhiên là mọi câu chuyện đều có “mắm muối” riêng của nó, nhưng sự khốc liệt là có thật, và Luka đã có một xuất phát điểm không thể tệ hơn, trong câu chuyện bóng đá của mình.

Sinh năm 1985 tại một vùng ngoại ô nhỏ bé trên sườn dãy núi Velebit, Luka Modric là con cả trong gia đình. Bố mẹ cậu có lịch trình làm việc rất nặng ở một nhà máy dệt kim gần đó, và tuổi thơ của Luka hầu hết trôi qua bên ông nội, thường được gọi trìu mến là Luka Sr. Quê hương của cậu là tâm điểm của cuộc chiến giữa Croatia với Serbia, vốn được hỗ trợ bởi quân đội Nam Tư.

“Vào ngày 18/12/1991, người ông Luka Sr. đã bắt đầu một ngày bình thường như bao ngày khác, lùa gia súc leo lên một ngọn đồi gần nhà. Trước khi đến đích, phiến quân Serbia đã phát hiện và bắt giữ ông. Cùng với sáu thường dân cao tuổi khác, họ bị đưa đến thị trấn Jesenice và hành quyết một cách tàn nhẫn. Trong những tuần tiếp theo, nơi ở của gia đình Modric trở thành mục tiêu đánh bom, và không còn lựa chọn nào khác, cha mẹ cậu đã thu dọn hành lý nhiều nhất có thể, trước khi chính thức dấn thân vào cuộc sống tị nạn đầy gian nan nguy hiểm” – Một đoạn trong Thesefootballtimes.

Bảy năm tiếp theo của gia đình Luka diễn ra trong một khách sạn lớn ở thành phố Zadar. Nơi đây hàng ngày là mục tiêu tấn công của cả hai phe, thường xuyên bị bom đạn oanh tạc, và khoảng sân trước khách sạn đã trở thành thế giới riêng để Modric chơi bóng bất chấp thực tại xung quanh. Tài năng và sự tập trung phi thường của cậu lọt vào mắt xanh của Josip Bajlo, giám đốc CLB địa phương NZ Zadar.

Con đường bóng đá của Modric bắt đầu từ đó. Sau này, cậu bị Hajduk Split từ chối vì quá nhỏ bé và mỏng người, dù vô cùng khéo léo. Tomislav Basic, người đứng đầu học viện trẻ ở Zadar và sau này giống như “cha đỡ đầu” của Modric trong thể thao, đã thuê hẳn một HLV thể lực để cải thiện sức mạnh của Luka. Từ đó, cậu không bao giờ dừng lại nữa, đi từ Dinamo Zagreb đến Tottenham, Real Madrid. Từ một cậu bé miền núi không có xuất thân gì đặc biệt, Modric đã trở thành một trong những người hay nhất thế giới ở thế hệ của mình.

Bí ẩn của thành công

Trong cuốn sách ăn khách Những kẻ xuất chúng, nhà báo Malcolm Gladwell đã tổng hợp được những yếu tố đặc biệt của hoàn cảnh tác động đến thành công của một người: ví dụ như Bill Gates hẳn có tố chất, nhưng ông đã sinh ra đúng vào thời đại máy tính cá nhân bùng nổ, và bản thân Gates được có điều kiện tiếp xúc rất sớm, cũng như làm việc nhiều giờ trên máy tính, nhờ gia thế của ông. 

Trong bóng đá, điều này càng đúng hơn. Liệu Diego Maradona có thể trở thành trung tâm đội Argentina, nếu Carlos Bilardo nhất quyết trung thành với sơ đồ 4-4-2? Hay Duncan Edwards xấu số đã không thể trở thành một trong những cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời, vì sự nghiệp của ông đã chấm dứt lúc đẹp nhất sau thảm họa rơi máy bay tại Munich. Trong số các ngôi sao lớn nhất chúng ta từng biết, George Best (Bắc Ireland) hay Ryan Giggs (xứ Wales) thậm chí còn chưa từng dự World Cup. Họ không thể chơi thay cho cả mười người còn lại.

Hãy nhìn lại con đường của Modric: vẫn có những người tốt giúp đỡ, và cậu bé hẳn là có năng lực. Nhưng cũng có quá nhiều trở ngại, từ thể chất ốm yếu, xuất phát điểm không tốt, điều kiện tập luyện nghèo nàn, và cả những nỗi đau tâm lý từ sớm. Khi Modric đoạt Quả bóng Vàng, bản lĩnh của anh được cho là tôi luyện từ trong môi trường bị bủa vây bởi chiến tranh. Nhưng xác suất để cậu bé này mãi mãi nằm lại trên những hố bom loang lổ còn lớn hơn việc anh được gia nhập Dinamo Zagreb, bước chân nhỏ đầu tiên trên một hành trình lớn.

Và bản thân bước chân nhỏ bé ấy cũng không dễ dàng. Nền bóng đá Croatia, cũng như Modric, không hiểu đã sản sinh ra những cầu thủ giỏi từ đâu. Đất nước nhỏ bé chỉ có hơn bốn triệu dân này trong nhiều năm không có nổi một sân vận động tử tế có mái che đủ lớn ở khu kỹ thuật và khán đài. Cả quốc gia chỉ có Dinamo Zagreb là nguồn đào tạo cầu thủ, và CLB này thường bán “lúa non” rất sớm để bù vào những khoản lỗ. Những bê bối và tham nhũng khiến nền bóng đá chưa bao giờ được phát triển một cách bài bản, cho xứng với danh tiếng nó đã tạo ra.

Tối nay, Luka Modric vẫn sẽ là linh hồn của Croatia, dù anh không còn là “máy chạy” như trước nữa, ở tuổi 36. Đội tuyển này và cả chính anh là thành quả từ tính chất bình đẳng cơ hội của bóng đá, thứ đã giải thoát nhiều cuộc đời khỏi vực sâu; lẫn bằng chứng sống động về nội lực của những cầu thủ đã đơn độc chiến thắng hoàn cảnh, để đứng vào hàng ngũ những người giỏi nhất. 

Modric đã đi trên con đường trưởng thành chông gai bậc nhất mà một con người từng biết, với nỗi sợ hãi, máu và cả sự đau đớn. Hình ảnh thanh thoát vốn có của anh trên sân cỏ, với trái bóng trong chân, không phải được tạo nên từ những ký ức nhẹ nhõm. Mỗi cú gạt bóng và nhảy múa của hiện tại, đều có chút dáng dấp của những niềm vui bên các hố bom loang lổ năm nào, khi “thực tế về thế giới tăm tối và bấp bênh của cậu sẽ dần trôi xuống vực thẳm”.

Bây giờ, cuộc đời không còn bấp bênh nữa, nhưng những dấu vết của nó vẫn xứng đáng được cắt nghĩa thêm cho thế giới này được biết. Không phải bằng lời. Luka cũng không giỏi ăn nói cho lắm. Chỉ có thể bằng quả bóng. Kéo lên, gạt xuống, tăng tốc, qua người, vẩy bóng. Trên khán đài, những cuộc đời nhìn xuống, và thấy rằng ở đó, không chỉ là một ngôi sao, hay một trận đấu.