Đội tuyển Ý: Đẹp như ngọn lửa xanh

Cột mốc của tuyển Ý

Nicky Bandini, cây viết thể thao trứ danh người Ý, đã gọi đấy là khoảnh khắc mang tính cột mốc, để “tổng kết sự chuyển biến của Ý” trong từng ấy thời gian. Insigne vừa trải qua mùa giải sung mãn nhất với 19 lần nổ súng, gấp đôi các con số ở mỗi mùa giải trong 6 năm liên tiếp. Khi Ý thua Thụy Điển ở trận play-off lượt về và không thể dự World Cup 4 năm trước, anh thậm chí còn không được tung vào sân từ ghế dự bị, khi Ý cần bàn thắng.

Hãy nhớ lại ngày hôm ấy, khi HLV Giampiero Ventura yêu cầu Daniele De Rossi khởi động, anh đã khảng khái lắc đầu: “Tôi vào sân làm quái gì nhỉ?” Rồi chỉ tay về phía Insigne, đang ngồi đăm chiêu: “Chúng ta cần thắng trận này, chứ không phải hòa”. 

Ventura không thể làm gì hơn. Nền bóng đá này dạy cho bất kỳ con người nào sinh ra từ nó phải cẩn thận, và không phá hỏng hệ thống. Hãy nhớ lại World Cup 2002: HLV huyền thoại Giovanni Trappatoni thậm chí đã tung hai tiền vệ đánh chặn là Gennaro Gattuso và Angelo Di Livio vào sân chỉ trong vòng 10 phút (61’-72’) trận gặp Hàn Quốc, thay Del Piero và Zambrotta. Tư tưởng bảo vệ mình này ăn sâu vào căn tính của nền bóng đá.

Bốn năm sau, ông Mancini đã đem đến EURO một đội hình với đa số còn vô danh hơn đêm thảm họa với Thụy Điển, nhưng mang theo sự cải biến lớn nhất: thái độ thi đấu. Ông đã giải phóng được những cầu thủ sáng tạo và đột biến kiểu Insigne, một điều nói ra thì rất dễ, nhưng làm thì rất khó.

Khó là bởi mỗi cử chỉ và hành động của Mancini đều phải nhất quán theo định vị ấy. Nếu đêm qua, ông cũng chỉ đạo các cầu thủ lui về bảo vệ tỉ số trong hiệp hai, thì Ý sẽ có được kết quả, nhưng niềm tin vào lối chơi hiện tại sẽ sứt mẻ. Thay đổi tư tưởng là điều một HLV sẽ chỉ làm được nếu ông ta thật sự tin tưởng, và sống với nó từng phút giây. 

Vì bóng đá không phải là trò chơi điện tử, nên ông không thể cứ đơn giản ra sân, và bảo các cầu thủ tấn công, là họ sẽ đá như một cái máy. Họ là con người, và cần được gieo những hạt giống tư tưởng như những con người: tự nhiên, và không cưỡng cầu. 

Ta không thể biết ông Mancini đã làm gì, nhưng nhìn vào thành quả của đêm qua, khi thứ bóng đá họ chơi đã tiệm cận đỉnh cao của một cuộc chơi, thì ta hiểu rằng ông HLV này đã sống với niềm tin ấy, mãnh liệt đến mức các cầu thủ có thể vứt bỏ sức ép và đá như thể đêm nay không còn gì có nghĩa lý ngoài việc được đá bóng, và tận hưởng những gì trên sân.

Cảm xúc ấy được cộng hưởng. Có một vài khoảnh khắc, như là lúc Insigne ghi bàn vào đêm qua, chúng ta nhìn thấy trận đấu cũng như được giải phóng. Bỉ đã nhập cuộc thận trọng, nhưng sau những phút chơi bóng đầy cảm hứng của Ý, họ cũng cuốn theo vào cuộc phiêu lưu. Nếu tỉnh táo hơn như Áo, họ có thể đã tìm cách phạm lỗi, chơi rát, cắt vụn trận đấu, và làm giảm tốc độ lại. Nếu kịch bản này xảy ra, chúng ta sẽ không được xem một trận đấu mãn nhãn như thế.

Hạnh phúc khi được chơi

Điều ấy rốt cục đã không xảy ra, và có thể chỉ đơn giản là do Bỉ bất lực trước lối chơi nhanh của Ý. Nhưng cũng hoàn toàn có thể, trong những lúc adrenaline lên cao như thế, “máu” chơi của họ cũng nổi lên, đến nỗi toan tính chiến thuật có thể tạm gác sang một bên. Và thế là họ, cũng như người Ý, lao vào một trận bóng đá mà rốt cục điều hạnh phúc nhất là hai bên được đá với tất cả những gì họ có, thay vì để những áp lực và con tính điều khiển. 

Để các cầu thủ được phép chìm đắm vào một khung cảnh kiểu vậy, không phải điều dễ dàng, nhất là sau khi chúng ta đã nhìn thấy quá nhiều bất ngờ ở EURO lần này, với quá nhiều đội bóng không dám chơi, hoặc chỉ chơi một cách nửa vời (hãy nhớ lại xem bạn đã buồn ngủ thế nào khi xem trận Tây Ban Nha – Thụy Sĩ trước đó). Trước đội bóng số một thế giới trên bảng xếp hạng FIFA có một thế hệ vàng đang đạt độ chín, Ý hoàn toàn có thể dừng lại, bớt “chơi”, và sống với toan tính nhiều hơn.

Nhưng không, và chính vào khoảnh khắc đưa ra lựa chọn đó, không ai còn nghi ngờ rằng đây liệu có phải một đội bóng lớn nữa hay không, dù nó hiện tại không có tên tuổi lớn nào, và cũng rất khó xếp Ý vào hàng những đội tuyển có đẳng cấp cao trong thế giới bóng đá chuyên nghiệp. Họ vẫn có những hạn chế, đôi lúc yếu đuối, và không cẩn trọng. Họ còn không màng đến thứ truyền thống đã đeo đẳng bóng đá Ý trong cả thế kỷ. Họ chỉ là chính mình, tự do, không ràng buộc, chơi và thậm chí làm cho đối thủ cũng có cảm hứng chơi.

Và tầm vóc của họ đơn giản chỉ đến từ lựa chọn này, khi đội Ý dám theo đuổi một thứ gì đó mà người khác thậm chí còn chẳng dám nghĩ đến nữa. Đêm qua, khi vào một thời đại mà bóng đá đang trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết, khi chơi bóng giờ là một công việc và các cầu thủ là những người nhà nghề đến khắc kỷ, thì chúng ta vẫn may mắn được chứng kiến một đội tuyển dám chơi, và dường như mơ về những gì thậm chí phù phiếm hơn là các cụm từ “chiến thắng” hay “đi tiếp”. 

Đêm qua, có những người như Insigne đã mặc kệ tất cả, “rẽ nước” từ bên cánh, và vạch một đường cong táo bạo vào góc xa, khi hàng phòng ngự Bỉ có lẽ đã nghĩ rằng à hắn ta sẽ chơi theo bài đây. Vào lúc ấy, Insigne không hẳn đá vì tuyển Ý, hoặc đá vì đồng bào trên khán đài, hay vì những thứ xa lạ sẽ được suy diễn kèm theo bàn thắng đẹp ấy, sau khi trận đấu kết thúc. Có lẽ anh chỉ đá cho chính mình. Cho đúng khoảnh khắc này thôi. Khi may mắn kết hợp với quyết tâm theo đuổi một điều gì đến cùng. 

Cái đẹp toát ra ngay từ lúc này, trước khi lưới rung, và màn ăn mừng sau đó, cũng như những diễn biến còn lại, tự nhiên cho các khán giả một cảm giác rất chung về những gì đang diễn ra. Rằng đá bóng đôi khi cũng có thể hạnh phúc đến nhường nào. Bất kể bối cảnh, thời gian, hay các quy ước của chúng ta, những điều đã nhòa đi theo cảm xúc, trong giây phút mà đột nhiên chúng ta đều hiểu thêm về sự màu nhiệm của môn thể thao này, và của những ai đã dám tận hưởng nó đến cùng.